Göstergebilim

İnsanlar istemli ya da istemsizce anlamak, anlatılmak ve anlaşılmak isterler. Göstergebilim ise, anlam üzerine kurulmuş bir bilim alanıdır. Bu bakımdan bize anlam ileten her şey göstergebilimin alanıdır. (Dil, resim, afiş, mimari, edebiyat, sinema, tiyatro, trafik işaretleri, alfabe, işaret dili, sağır – kör alfabeleri, jestler, mimikler).

Anlamı sağlayan şeyler göstergedir. Bu bakımdan tüm göstergeler koddur ve bilişsel bir süreç ile anlaşılır ve yine kodlarla başkasına aktarılır. Gösterge, kod ve anlam ile bu aktarımın hepsi göstergebilimin konusudur. Yani göstergebilimin amacı, anlamı anlamak, anlamın nasıl  oluştuğunu çözmektir. Anlam ile ilgili her şey, göstergebilim için bir alan, malzeme ya da araçtır. Göstergeyi inceleyen alan semiyoloji, göstergenin anlama giden sürecini inceleyen ise semiyotiktir.

Türkçede bir terim karmaşası ya da yoksunluğu olduğu için bu iki terim tek bir  terimle yani göstergebilim ile karşılanmıştır. Türkiye’de göstergebilim  denilen şey, Avrupa ve Amerika’da iki farklı alan olarak anılır. Türkiye’de yeni yeni semiyoloji ve semiyotik ayrımı yapılmaktadır. Anlam evreni çok ama çok geniş olduğu için kabaca malzemeyi semiyoloji, yolu semiyotik inceler. (Yılmaz, s13)

Göstergebilim, bir  değer öğretisi bilimi ya da metinlerdeki değerleri  çözümleyen bir yöntem olarak görünür. Değerlerin olası değişik  biçimlerde algılanmaları konusunda değişik değerlere ulaşma yolları ya da yöntemleri sunar. Duyularla algılama, bilgi ile algılama, ahlaki  değerlerle algılama, betilerle algılama, estetik duygusu ile algılama gibi  birbirinden farklı algılama düzeyleri ortaya konur. (Erkman)

Fotoğrafta görünen az sayıdaki nesne, fotoğrafın izleyicide  oluşturduğu anlamların da az olacağını çağrıştırmaktadır. Oysa fotoğraf izleyenler tarafından dikkatlici incelendiğinde anlam ve ileti yapısı sanılanın aksine olduğu açık bir biçimde ortaya çıkacaktır. Bu yönde bir anlama etüdü için fotoğrafta bulunan göstergelerin  düzanlam ve yan anlamlarından yola çıkmak gerekir. (Ürper)

Yuval’in Savoy Serisi ve Şematik Okuma

Kişisel bir travma ile ilgilenmesi, yapay ve hayali bir alan kullanılması ve geçmişteki bir olaya gönderme yapması nedeniyle; ben serideki  fotoğrafların her birini kara film sahnesi gibi ele alarak topluca okuma  yapmaya çalışacağım.

GÖSTERGE		DÜZ ANLAM		YAN ANLAM
Oda		Kapalı uzam küçük		sıkışmışlık darlık
Çıplak kadın		canlı insan kadın yetişkin çıplak davetkar		doğallık cinsellik özgür rahatlık tahrik edici
Giyinik kadın		canlı insan kadın yetişkin sarışın giyinik seyirci		meraklı umarsız etkisiz
Çıplaklık		soyunuk olma hali		doğallık cinsellik özgürlük rahatlık
Duvar posteri		cansız nesne portre Humpry Bogart dekoratif nesne		iş çalışma temizlik eylemi kirlilik
Yer fırçası		cansız nesne temizlik		senaryo dönem
Yatak		cansız nesne uyumak dinlenmek		dinlence uyku seks
Zarf		cansız nesne para içindekini saklar		mekana ait ödeme gizli evrak
Açık pencere		cansız nesne aydınlık sağlayan sokakla ilişki		hava alma ferahlama aydınlık
Pencere manzarası		açık uzam sokak deniz insansız		atmosfer çevre tanımı
Balkon Kapısı		cansız nesne kapalı bilgi veren		açılabilir acil çıkış yolu kaçış panik
Etiketler		cansız nesne bilgi veren uyarıcı		dikkat

Serinin Yapım Süreci

Odanın kendisi dışında; fotoğraflarda bulunan model de dahil olmak  üzere her şey temsili ve yerleştirmedir. Fotoğraf, ultra geniş açı  objektifle veya panorama birleştirme tekniğiyle çekilmiş olabilir.

Mekanda oluşan optik distorsiyonların varlığı bilinçli bir şekilde oluşturulmuş olduğu izlenimini verir. Deformasyon, uzam algısını gerçek  üstü zamansız bir duruma sürükler. Pencereden görünen sokak görüntüsü atmosferi her seferinde farklılaşır. Buradaki görüntünün de  montajlanmış bir görüntü olduğunu, gönderme yaptığı İsrail’li bir  ressam’ın eserinden anlayabiliriz. Pencereden görünen sokak görüntüsü İsrailli ressam Reuven Rubin tarafından 1928’de betimlenmiş  Hz.Jonah Sokağı (The Prophet Jonah Street) isimli eserden esinlenilmiştir.

Önceki Sayfa 6. Sayfa